Σφαγή (Ολοκαύτωμα) του Αιγάλεω (29 Σεπτεμβρίου 1944).

Ηρώο εκτελεσθέντων

Από τους ναζί κατακτητές και (?) Έλληνες συνεργάτες τους…

Ιστορία, Πολιτική.

Η σφαγή/ολοκαύτωμα της πόλης του Αιγάλεω είναι η μεγαλύτερη καταστροφή στην ιστορία της Δυτικής Αθήνας κατά τη διάρκεια της κατοχής και μία από τις πλέον χαρακτηριστικές ωμότητες των ναζί κατακτητών στην ελληνική πρωτεύουσα. Σημειώθηκε αργά το μεσημέρι της Παρασκευής 29 Σεπτεμβρίου 1944, δύο μόλις εβδομάδες πριν την Απελευθέρωση της Αθήνας (12 Οκτωβρίου 1944). Ο θλιβερός απολογισμός «αγγίζει» (ή και ξεπερνάει) τα 100 θύματα (αμάχους) που εκτελέστηκαν με ριπές όπλων ή κάηκαν ζωντανοί μέσα στις οικίες τους, στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου, κοντά στον ποταμό Κηφισό. Μαρτυρίες (οι οποίες, όπως είναι φυσικό, συχνά αντιφάσκουν…) κάνουν λόγο για προηγούμενο επεισόδιο ενός ή δύο νεαρών ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ., οι οποίοι βρίσκονταν σε φυλάκιο επί μίας (ξύλινης) γέφυρας του ποταμού, στη συμβολή του με τη (σημερινή) λεωφόρο Παλαιάς Καβάλας και ενός ή δύο Γερμανών μοτοσικλετιστών – ταχυδρόμων, οι οποίοι επιχείρησαν να διέλθουν από το σημείο και δέχτηκαν πυροβολισμό ή πυροβολισμούς.

Συμπεράσματα...

Από μία ενδελεχή επισκόπηση των υπαρχόντων στοιχείων (έγγραφα, ντοκουμέντα, βιβλία, συνεντεύξεις, δημοσιεύματα κλπ) δύο είναι τα ασφαλή συμπεράσματα: Η εγκληματική ενέργεια της Γερμανικής διοίκησης αποτελούσε μέρος ευρύτερου σχεδίου που είχε εκπονηθεί για την εκκαθάριση της Ιεράς Οδού (μοναδικής διόδου προς Βορρά, αφού η Πάρνηθα ελεγχόταν απόλυτα από τις δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ.) και την απρόσκοπτη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων. Η τρομοκράτηση του εντόπιου πληθυσμού με τέτοιου είδους εγκληματικές πράξεις, αποτελούσε συνήθη τακτική των Γερμανών σε όλες τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης και σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να ενταχθεί. Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι ουδεμία μάχη εκ του συστάδην, μεταξύ των Γερμανών και μελών της ένοπλης Αριστερής αντίστασης έλαβε προηγουμένως, χώρα.

Έργο μαθητή στην έκθεση για τα 70 χρόνια (2014)

Διαφωνίες…

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί πως επί δεκαετίες η Π.Ε.Ε.Α. Αιγάλεω αλλά και ο ίδιος ο δήμαρχος Σταύρος Μαυροθαλασσίτης, όπως και ο συγγραφέας – ιατρός Νίκος Μιχιώτης, επέμεναν στον ισχυρισμό ότι το έγκλημα των Γερμανών στην πόλη μας αποτέλεσε αντίποινο για (δήθεν) προηγούμενη μάχη ΕΛΑΣ-Γερμανών, η οποία προκάλεσε μεγάλες απώλειες στις κατοχικές δυνάμεις (42 νεκρούς, μεταξύ των οποίων τον επικεφαλής σωματάρχη), ενώ η ελληνική πλευρά είχε μόλις… έναν νεκρό ή τραυματία (!) Δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτή η πλάνη οφείλεται σε σκόπιμη (κεντρική) πρόθεση ή έχει επικρατήσει μεταξύ κύκλων της τοπικής Αριστεράς, λόγω της πλημμελούς ενημέρωσης που είχαν. Τον ανωτέρω ισχυρισμό περί «μάχης» διέψευσε κατηγορηματικά το στέλεχος του Ε.Λ.Α.Σ. Στέλιος Τριανταφυλλίδης, αμφισβητώντας τα όσα αναφέρει στο βιβλίο του με τίτλο Χρέος Τιμής (2001), ο Ν. Μιχιώτης. Ο τελευταίος, ο οποίος στο συμβάν ήταν 14-15 ετών, πάντως, έχει κάνει μία τεράστια προσπάθεια να διαλευκάνει τις συνθήκες και τα αίτια της τραγωδίας, αναζητώντας τη σχετική εντολή/διαταγή που είναι σχεδόν βέβαιο ότι είχε εκδοθεί από το Βερολίνο (οι Γερμανοί δεν άφηναν τίποτα στην τύχη…) Όμως οι επανειλημμένες επαφές του με τις Γερμανικές αρχές δεν απέδωσαν αποτέλεσμα, με το συνήθη  λόγο – δικαιολογία περί «καταστροφής των αρχείων των Ναζί» και με το αιτιολογικό πως η σημερινή Γερμανία είναι… «άλλο κράτος». Είναι ηλίου φαεινότερο πως οι αρχές της -από το 1990 ξανά- ενιαίας Γερμανίας, δεν έχουν την παραμικρή πρόθεση να διερευνήσουν εγκλήματα εκείνης της περιόδου, φοβούμενες την έγερση αγωγών αποζημίωσης από τους απογόνους των θυμάτων.

Εφημερίδα 'Ελευθερία' (2.10.1944)

Το Αιγάλεω, πάντως, είναι ενταγμένο εδώ και μερικά χρόνια στον ελληνικό κατάλογο μαρτυρικών πόλεων, ύστερα από συντονισμένες ενέργειες σύσσωμων των δημοτικών παρατάξεων. «Λεπτό» σημείο, επίσης, αποτελεί η (πιθανή) παρουσία, μεταξύ των ναζί – σφαγέων και Ελλήνων προδοτών-συνεργατών τους, που ήταν ενδεδυμένοι με γερμανικές στολές («γερμανοντυμένοι»). Την πιθανότητα στηρίζουν κάποιες μαρτυρίες παρόντων, που έχουν καταγραφεί στο βιβλίο του αείμνηστου Ν. Μιχιώτη, αλλά και σε μεταγενέστερα πονήματα. Εσχάτως, ο συνταξιούχος εκπαιδευτικός και συγγραφέας κ. Κωνσταντίνος Ι. Δάλκος, στο συνεργατικό πόνημα ΑΙΓΑΛΕΩ (σελίδες τοπικής πατριδογνωσίας) που εξέδωσε ο Πολιτιστικός Σύλλογος «ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ» του κ. Αντώνιου Παργανά, έχει αφιερώσει ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο στο συμβάν, συνδυάζοντας όλα τα δεδομένα που υπάρχουν. Με την υπόθεση αυτή έχει, επίσης, ασχοληθεί, ο κ. Γιάννης Μπαλατσούρας, συλλέκτης και ιστορικός μελετητής, ο οποίος μετέχει σε διαδικτυακό ντοκιμαντέρ για το θέμα.

Διαβάστε ακόμη:

Το λήμμα Σφαγή του Αιγάλεω στην ελληνική βικιπαίδεια (δημιουργία του γράφοντα)

Βίντεο Youtube 1

Βίντεο Youtube 2

Βίντεο Youtube 3

ΑντιφασιστικόςΜήνας στο Αιγάλεω