Ευεργέτες του Αιγάλεω – αιώνια η μνήμη!

Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός.

Ιστορία της πόλης, γερμανικές θηριωδίες στην Ελλάδα, Άγιος Γεώργιος.

(Γράφει ο Νίκος Δ. – Θ. Νικολαΐδης)

Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες που υπήρξαν από κατοίκους του Αιγάλεω κατά την αποφράδα 29^η Σεπτεμβρίου 1944, το μέγεθος της γερμανικής θηριωδίας περιορίστηκε λόγω της εμπλοκής δύο τουλάχιστον προσώπων, που με την παρέμβασή τους κατάφεραν να πείσουν τον επικεφαλής Γερμανό σωματάρχη να σταματήσει το εγκληματικό του έργο. Ο ένας εξ’ αυτών ήταν ο επιβλητικός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Δημήτριος Παπανδρέου – «Δαμασκηνός» (Δορβιτσιά Ναυπακτίας, 3 Μαρτίου 1891 – Αθήνα, 20 Μαΐου 1949) ο οποίος φέρεται να ικέτεψε το διοικητή του γερμανικού τάγματος με τη φράση «Έλεος, φτάνει πια!!!» υψώνοντας παράλληλα το σταυρό που κρατούσε στα χέρια του.

Ο μακαριστός Δαμασκηνός Παπανδρέου.

Τον Δαμασκηνό φαίνεται πως είχαν ειδοποιήσει διάφορα πρόσωπα. Πρώτα ο ανιψιός του (από μητέρα), τότε ιεροκήρυκας στον Ι.Ν. του Αγίου Σπυρίδωνα και μετέπειτα αρχιμανδρίτης - Μητροπολίτης Φθιώτιδας «Δαμασκηνός» - Παπαχρήστου (1914-1996), όπως και ο φαρμακοποιός της πόλης Χρήστος Κουρούσης, αδελφός του - έως το καλοκαίρι 1944 - Κοινοτάρχη Αιγάλεω και ιατρού Γεωργίου Κουρούση (1905-1988). Ακόμη, συμμετοχή στην κινητοποίηση πρέπει να είχε και ο Παναγιώτης Σταυρόπουλος, τότε πρόεδρος της Αθλητικής Ενώσεως Αγίου Σπυρίδωνα και πατέρας του αθλητικού παράγοντα, τρεις φορές προέδρου του Αιγάλεω Α.Ο., Αλέξανδρου Σταυρόπουλου (1930-2016). Το δεύτερο άτομο που σίγουρα βρέθηκε στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου (κύριο επίκεντρο της σφαγής) και λόγω του κύρους και της θέσης του συνεισέφερε επίσης στην κατάπαυση του πυρός ήταν ένας ξένος διπλωμάτης, εκπρόσωπος μίας ουδέτερης σκανδιναβικής χώρας, της Σουηδίας.

Ο Knut Richard Thyberg (Sunne Σουηδίας, 6 Νοεμβρίου 1896 – Ζυρίχη Ελβετίας, 1 Απριλίου 1980) ήταν Σουηδός ανώτατος διπλωμάτης, διευθυντής του Πολιτικού Τμήματος στο Υπουργείο Εξωτερικών της Σουηδίας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του, η οποία τερματίστηκε το 1961, υπηρέτησε σε πολυάριθμες διπλωματικές θέσεις και σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, η Ρίγα, η Κοπεγχάγη, το Κάιρο, η Άγκυρα και η Πράγα.

Ο Knut Thyberg στην Κύπρο (1937).

Από το 1944 έως το 1948 διετέλεσε μόνιμος απεσταλμένος της Σουηδίας στην Αθήνα, όπου προσέφερε σημαντικό ανθρωπιστικό έργο. Εκτός από τη σωτήρια παρέμβασή του στη σφαγή των Αιγαλιωτών από τους ναζί, κατάφερε επίσης, να απελευθερώσει περίπου 50 Έλληνες πολίτες εβραϊκής καταγωγής και να τους επιστρέψει στα σπίτια τους. Αυτό το πέτυχε χάρις στη γνωριμία του με τον επικεφαλής Γερμανό στρατηγό των SS Walter Schimana, που ήταν τότε ο πιο υψηλόβαθμος Γερμανός στρατιωτικός στην κατεχόμενη Αθήνα. Ο Thyberg έφτασε στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 1944. Καθώς οι Γερμανοί δεν επέτρεπαν την είσοδο ξένων διπλωματικών αντιπροσώπων, αρχικά κατείχε τον τίτλο του Σουηδού Γενικού Προξένου και απέκτησε πλήρες διπλωματικό καθεστώς μόνο μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και την αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων (Οκτώβριος 1944).

Einar Modig (1931)

Το μοναδικό άλλο πρόσωπο που εκπροσώπησε τη Σουηδία στην κατοχική ελληνική πρωτεύουσα φέρεται να ήταν και  ο επίσης Σουηδός, διπλωμάτης Einar Modig (1883-1960) του οποίου όμως η μόνιμη θέση ήταν στην Άγκυρα της Τουρκίας και στην Αθήνα ερχόταν μόνο σε ελάχιστες, έκτακτες περιπτώσεις.