Καραμανής Μάρκος (1951-1973)

 

Ιστορία

Κ, όπως Καραμανής Μάρκος

(Γράφει ο Νίκος Δ. - Θ. Νικολαΐδης)

Το πρωί (10 π.μ.) του Σαββάτου της 17ης Νοέμβρη 1973, ο 22χρονος ηλεκτρολόγος από το Αιγάλεω Μάρκος Καραμανής (στη φωτογραφία) και ο έφηβος εξάδελφός του Χρήστος Μηλιαράκης, κυνηγημένοι από στρατιώτες και τους αστυνομικούς της χούντας, βρίσκουν καταφύγιο σε μια πολυκατοικία της πλατείας Αιγύπτου. Ανεβαίνουν στην ταράτσα και δέχονται πυρά. Ο Καραμανής πέφτει νεκρός και έκτοτε καταγράφεται ως ο Αιγαλιώτης νεκρός του Πολυτεχνείου. Ο Μάρκος Καραμανής μαζί με τον αδελφό του Μανώλη ήταν την προηγούμενη νύχτα έξω από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο επί της Πατησίων, όταν ένα  τανκ έριξε την πύλη μετατρέποντας το Ίδρυμα και την γύρω περιοχή σε πεδίο μάχης με νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Τα δύο αδέλφια είχαν ξαναβρεθεί στο χώρο τις προηγούμενες δύο ημέρες, μαζί με άλλους Αιγαλιώτες της γειτονιάς τους, προσπαθώντας να βοηθήσουν (με τρόφιμα, φάρμακα και με την ηθική τους συμπαράσταση) τους έγκλειστους φοιτητές και άλλους νέους, που διαδήλωναν κατά της δικτατορίας του Γεώργιου Παπαδόπουλου. Το πρωί της 17ης Νοέμβρη, παρά την αντίθεση του αδελφού του (που γνώριζε ήδη ότι τα πράγματα θα ήταν πολύ επικίνδυνα, μετά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου) ο Μάρκος αυτή το φορά μαζί με τον ξάδελφό του Χρήστο Μηλιαράκη, με τον οποίο σκόπευαν να φτιάξουν μαζί μία επιχείρηση σύντομα, προσπάθησε να ξαναπάει στο Πολυτεχνείο.

Η περιοχή όμως τώρα ήταν αποκλεισμένη από ισχυρές στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις, που τους κυνήγησαν. Τα δύο ξαδέλφια κατέφυγαν στην πολυκατοικία της οδού Αιγύπτου 1, στην διασταύρωση της Πατησίων με τη Λεωφόρο Αλεξανδρας, όπου η θυρωρός ήταν συγγενής τους. Στην ίδια περιοχή, παλαιότερα, ο Μάρκος είχε εκτελέσει ηλεκτρολογικές εργασίες και ίσως αυτό να τον έκανε να ενδιαφερθεί περισσότερο για το συγκεκριμένο σημείο. Θέλοντας οι δύο νέοι να δουν τι συμβαίνει στο Πολυτεχνείο, ανέβηκαν στην ταράτσα του 6όροφου κτιρίου και κοίταζαν προς την οδό Πατησίων. Φυσικά ήταν άοπλοι και δεν αποτελούσαν απειλή για το καθεστώς. Για κακή τους τύχη, στο παλιό κτίριο του Ο.Τ.Ε. επί της Πατησίων η Χούντα είχε τοποθετήσει άνδρες του 572ου (ή 573^ου) Τάγματος Πεζικού (διοικητής ο Λοχαγός Αναστάσιος Αναστασίου). Μαζί με αυτούς, εκτελούσε υπηρεσία ο έφεδρος ανθυπολογαγός (ΠΖ) Ιωάννης Λυμπέρης ο οποίος στάλθηκε από τον 951 Λόχο της ΕΣΑ. Ο Λοχαγός ανέθεσε στον Λυμπέρη την ευθύνη του 5ου ορόφου και της ταράτσας του 6ου ορόφου. Ο Λυμπέρης βρέθηκε στην ταράτσα του κτιρίου του Ο.Τ.Ε. μαζί με μερικούς στρατιώτες, την ώρα που ο Καραμανής και ο Μηλιαράκης είχαν εμφανιστεί στην απέναντι ταράτσα. Χωρίς ενδοιασμό και παρότι έβλεπε ότι ήταν άοπλοι, ο δόκιμος ανθυπολοχαγός πήρε ένα όπλο M1 από τα χέρια ενός στρατιώτη και άρχισε να ρίχνει κατά των δύο νέων.

Το τραγικό γεγονός περιγράφει γλαφυρά στην ένορκη κατάθεσή του ο υπάλληλος του Ο.Τ.Ε., Νίκος Χατζηχριστοφής ο οποίος βρισκόταν στον 10ο όροφο του νέου κτιρίου του Οργανισμού στην 3η Σεπτεμβρίου και ήταν αυτόπτης μάρτυρας: «Είδα έναν αξιωματικό να προσπαθεί να πάρει από το χέρι ενός φαντάρου που στεκόταν δίπλα του, το όπλο που κρατούσε. Αφού του το άρπαξε, το έστησε στο στηθαίο, σκόπευσε προς την πολυκατοικία που βρίσκεται στη γωνία Πατησίων και Αιγύπτου, και έριξε μια φορά. Στην ταράτσα αυτής της πολυκατοικίας βρίσκονταν δύο παιδιά, που κοίταζαν προς την Πατησίων. Η ταράτσα είχε κάγκελα από ύψος 30 περίπου εκατοστών, πράγμα που επέτρεπε να βλέπουμε τα παιδιά εντελώς καθαρά. Η σφαίρα που έριξε ο αξιωματικός χτύπησε στην πίσω μεριά της ταράτσας, όπως κατάλαβα από τη σκόνη που σήκωσε. Τα παιδιά τρόμαξαν και τραβήχτηκαν χωρίς να ξέρουν από πού τους πυροβολούν. Ο αξιωματικός τους έριξε και πάλι, δεν θυμάμαι αν τους έριξε συνολικά τέσσερις φορές ή τρεις. Τα παιδιά έτρεξαν στη μεσοτοιχία και κοίταζαν προς τα εκεί, τα πυροβόλησε πάλι και αυτά έπεσαν μπρούμυτα δίπλα στο πεζούλι, το οποίο λόγω μικρού ύψους (30 περίπου εκατοστά) τα έκρυβε, αλλά όχι εντελώς. Διέκρινα ότι ο ένας φορούσε κόκκινη μπλούζα. Ακριβώς αυτός προσπάθησε να σηκωθεί και τότε ο αξιωματικός τον πυροβόλησε και φάνηκε ότι τον πέτυχε». Ο νεαρός με την κόκκινη μπλούζα ήταν ο Μάρκος Καραμανής που σκοτώθηκε επί τόπου. Ο ξάδελφός του και αυτός τραυματίστηκε στο κεφάλι, αλλά διασώθηκε τρέχοντας προς το κλιμακοστάσιο. Ο ανθυπολοχαγός Λυμπέρης δεν πτοήθηκε από το γεγονός και συνέχισε να πυροβολεί. Βλέποντας κάτω στο δρόμο ένα 16χρονο παιδί να περπατάει, έστρεψε το όπλο του και πυροβόλησε ξανά. Αυτή τη φορά, σκότωσε τον μαθητή Αλέξανδρο Σπαρτίδη. Αργότερα (Οκτώβριος 1975) δικάστηκε από το 5μελές Εφετείο Αθηνών και για τις δύο δολοφονίες του επιβλήθηκε κατά συγχώνευση ποινή κάθειρξης 25 ετών και 10ετής στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.

Ο Μάρκος Καραμανής είχε μόλις απολυθεί από το στρατό, όπου υπηρέτησε ως έφεδρος υπαξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας και πήρε απολυτήριο από τη Σκύρο. Εκεί, το 1971 είχε γνωριστεί με τη μέλλουσα σύζυγό του Άννα Ανδρέου, με την οποία μάλιστα είχαν σχεδιάσει το γάμο τους για το Δεκέμβριο 1973, ανήμερα της γιορτής της κοπέλας. Η Άννα ήταν έγκυος στον τρίτο μήνα της κύησης, όταν ο αρραβωνιαστικός της δολοφονήθηκε και το αγόρι που γέννησε πήρε το όνομα του πατέρα που δε γνώρισε ποτέ, Μάρκος. Μετά από δικαστικό αγώνα, σε μία εποχή που ακόμη τα δικαιώματα των γυναικών βρίσκονταν υπό αμφισβήτηση, η μητέρα πέτυχε ο γιος της να αναγνωριστεί με το επίθετο Καραμανής. Το σώμα του νεκρού Μάρκου παραδόθηκε στους οικείους του δύο ημέρες μετά και η ταφή του έγινε στο Γ' Νεκροταφείο.

Πηγές

Μάρκος Καραμανής, ο Αιγαλιώτης νεκρός του Πολυτεχνείου

"Ήμουν στην κοιλιά της μάνας μου όταν η χούντα σκότωσε τον πατέρα μου"

Μάρκος Καραμανής - Αλέξανδρος Σπαρτίδης